‘Als je leert je eigen verhaal te vertellen, kan je Makkelijker het verhaal van de ander horen en omarmen.’
In dit blog wil ik vanuit drie perspectieven mijn motivatie belichten voor mijn onderzoek.
Persoonlijk perspectief: Omdat ik in staat was ook mijn eigen verhaal te maken van het medische proces en de wereld waar ik plots in was geland, lukte het mij beter om mij over te geven aan deze realiteit. Zo kon ik ervaren dat deze zelfs helend kan zijn. (Ook al voelde het oprecht of ik in een hele slechte film was beland met mezelf als tragische heldin van een verhaal dat zeker niet door mij was bedacht.) Het helende aspect zat ook in het gegeven dat ik mijn positie als patiënt vanuit mijn perspectief kon laten zien. Als je ineens tot een groep behoort, word je ook als zodanig benaderd en lijken al je persoonlijke kenmerken tot het verleden te horen. Dat ik niet voldeed aan het beeld dat men heeft van een kankerpatiënt was voor sommigen verwarrend en kon zelfs enige verontwaardiging oproepen. ‘Natuurlijk gun ik iedereen volle winkels en op tijd rijdende treinen, maar ik gun ook iedereen het vermogen monter, levenslustig en gelukkig te zijn in erbarmelijke omstandigheden’ in deze quote van Jan Bransen, kan ik mij volledig vinden en vat ook goed samen waar ik aan wil bijdragen met mijn onderzoek en lessen aan studenten om dit meer mensen te kunnen laten beleven.
Artistiek en didactisch perspectief: Er is creativiteit en een besef van zelfregie nodig om de situatie waar je in bent beland op jouw manier vorm te geven. Het vermogen om gelukkig te zijn in erbarmelijke omstandigheden (Jan Bransen), stelt je in staat het andere (onwenselijke) in je leven vast te pakken, aan te gaan. Van hieruit kan je je eigen invulling aan de situatie geven, ‘gebruik je creativiteit’ zei Rebecca Berry toen zij mij de diagnose gaf (waar dit toe heeft geleid is te lezen en te zien in ‘Kunst en Gezondheid’). Jouw invulling kan bestaan naast de werkelijkheid en maakt dat je deze beter aan kan. Het artistieke aspect zit voor mij nu in dit onderzoek, de ontwikkeling van materiaal hoe ik anderen kan helpen ook zo naar een moeilijke fase in hun leven te laten kijken en hier iets van te maken. Creativiteit is het vermogen zelf iets te maken, dat ‘iets’ kan van alles zijn en zeker niet te verwarren met alleen kunstzinnige uitingen. Ik ben er echter wel van overtuigd dat je met inzet van kunstzinnige werkvormen, deze creativiteit en vermogen van zelfregie kan ontwikkelen. Dit zijn bij uitstek momenten waarin je dingen kan uitproberen op jouw manier en nieuwe inzichten in jezelf en de ander bieden. Naast mijn onderzoek ben ik met groepen studenten aan het werk om hen materiaal aan te bieden hier over na te denken voor henzelf en hoe zij dit in hun beroepspraktijk kunnen inzetten, programma ‘De Ander ben Jezelf’ bij het programma ‘City Deal Kennis Maken’.
Maatschappelijk perspectief: Voor mij is de ander altijd iets of iemand geweest waar ik nieuwsgierig naar ben en waar ik van kan leren. In mijn loopbaan loopt dit besef als een rode draad door de lessen en workshops heen die ik de geef en gaf aan uiteenlopende doelgroepen in verschillende settings. In deze bijeenkomsten is de ander altijd actieve deelnemer zodat werkelijk aan elkaar getoond kan worden en beleefd kan worden dat er altijd verschillende perspectieven en achtergronden zijn, die maken dat situaties anders beleefd worden, dat je nooit voor een ander kan invullen hoe hij/zij zich zal voelen en wat deze persoon nodig heeft. Voor dit inlevingsvermogen is verbeeldingskracht nodig. De kunsten zijn bij uitstek geschikt om dit vermogen te ontwikkelen. Aangezien we allemaal op welke manier dan ook altijd met de ander of een ander in ons leven te maken hebben, pleit ik voor brede inzet van kunstzinnige werkvormen in het hele onderwijs, zodat iedereen zijn of haar ‘Bildung’ volledig zélf kan beleven en vormgeven.
Als afsluiting plaats ik hier een link van Chimamanda Ngozi Adichie, ‘The danger of a single story’.