‘De leraar die even zoekend en geëngageerd is als zijn leerlingen, zodat er gezamenlijk overtuigingen en oordelen onderzocht kunnen worden, die gebaseerd zijn op eigen ervaringen’, afgeleid van het Socratische gesprek en geïnspireerd door praktisch filosoof Ariana van Heijningen op het onderzoekscongres van het LKCA in Ede op 10 februari jl. Ik vind dit een inspirerend uitgangspunt, aangezien ik denk dat dit het uitgangspunt is aan mijn tafel in het open atelier. Hoe die ontmoetingen precies zijn, zal ik verder over uitweiden bij (voorlopige) conclusies, in een nog te verschijnen blog.

In mijn ‘Bronnenlijst #1’ is te lezen welke bronnen aan de basis van mijn artistieke onderzoek liggen. In de blogs ‘Het Patchwork, een veilige manier om ‘voelen’ te oefenen‘ en ‘Le Tapis DeBora’ is te lezen hoe mijn idee uiteindelijk tot stand is gekomen. Je kan hiervoor ook naar ‘Samenvatting’.

In dit blog een weergave van de bronnen die onderbouwing bieden van het artistieke onderzoek zoals ik dat nu aan het uitvoeren ben:

Literatuur en gesprekken van en over eerder onderzoek en methodes, wat gebeurt er al?:

Daisy Fancourt ‘Arts in Health’.

‘Dit is de kracht van kunst in zorg en welzijn’ onderzoek naar de effecten van cultuurparticipatie voor mensen met een ondersteuningsvraag, auteur Hilde van den Berg in opdracht van Cultuur Oost onder supervisie van Lily van Engen.

Xanne Mensinga, zij heeft voor LKCA onderzoek gedaan in 2019 hoe de samenwerking tussen kunstenaars en de gezondheidszorg verbeterd kan worden.

Mihaly Csikszentmihalyi ‘Creativiteit’, in deze fase van mijn studie meer relevant gebleken bij het uitwerken van mijn vrije studieruimte.

Paul Verhaeghe ‘Intimiteit’, dit boek heb ik net te laat gevonden, toen ik het las merkte ik dat het voor mijn visiestuk interessant was geweest. Onder andere vanwege de manier hoe Verhaeghe waarde toekent aan de rol van het lichaam tijdens het verwerken van heftige periodes.

Lieve Goorden ‘De essentie van Arendt’, uiteindelijk heb ik uit dit boek niet specifiek iets gehaald, ik vond het interessant om wel met dit boek over de achtergrond van Arendt te lezen, aangezien ik haar ‘Tafel’ als metafoor gebruik. En het bracht mij bij haar boek ‘Mens en Maatschappij’ en Origins of Totalitarianism’ zie hoofdstukje hieronder ‘Het artistieke onderzoek’.

Pieter van Leeuwen, (docent, onderwijsontwikkelaar, coördinator minor Creativiteitsontwikkeling bij Hogeschool Arnhem Nijmegen) wees mij op Brene Brown, ‘De Kracht van Kwetsbaarheid’, meer over dit gesprek in het blog: ‘Kunst = van Levensbelang’

Joop Berding, auteur van onder andere ‘Ik ben ook een mens’ dit vind ik een leuk en interessant boek, ook voor de debat- en filmavond die ik nog ga organiseren over de film ‘Wij anti-autoritaire kinderen’ van Sharon Kilinger. In dit boek beschrijft hij opvoeding aan de hand van Korczak, Dewey en Arendt. Vind het ook interessant om vanuit zijn benadering over met name Arendt meer te weten te komen.

Micha Holla, orthopedisch trauma chirurg in het Radboudumc, in het gesprek met hem werd mij opnieuw duidelijk wat het belang is van kunsteducatie in de opleiding van de faculteit Gedrag Gezondheid en Maatschappij. En hoe ik in mijn artistiek onderzoek een aanzet hierin zou kunnen maken. Meer daarover in het blog dat ik nog zal schrijven met (voorlopige en voorzichtige?) conclusies. Wordt vervolgd..

Professor Baziel van Engelen, neuroloog en filosoof van het Radboudumc. Hij heeft ook het initiatief genomen voor ‘Radboud Ruimte’ een ‘Blue Zone’ voor medewerkers. Meer over hem en dit initiatief in het blog ‘Extern experts’ (in de maak), Baziel van Engelen heeft ook toegezegd mijn extern expert te willen zijn!

Nabela Zinad, psycholoog en wijkdocent van de Hogeschool Arnhem Nijmegen. Zij wees mij op de methodiek van de ‘Beschermjassen’ van Kitlyn Tjin A Djie’

Onderzoek ‘Kunst en Positieve Gezondheid’ van LKCA, Movisie en Windesheim uit 2017. Met name deze conclusie vind ik inspirerend:

‘Internationaal zijn er nog weinig effecten bekend van culturele interventies in de langdurige zorg en ondersteuning op Positieve gezondheid van deelnemers. Onderzoek blijft achter bij praktijk. Passende bewijzen (evidence) en overtuigende voorbeelden (impact) zijn gewenst.’ Dit staat haaks op wat andere ondervindingen zijn, die bijvoorbeeld te vinden in ‘Arts in Health’ van Daisy Fancourt. En wat bijvoorbeeld Ief Spincemaille aangaf in het expert-gesprek dat ik met hem had op 30 november.

https://lkca.nl/wp-content/uploads/2020/01/kunst_en_positieve_gezondheid_herziene-versie_2017.pdf

Het Artistieke Onderzoek:

Wat is artistiek onderzoek? In ‘Krisis’ Tijdschrift voor actuele filosofie vind ik een artikel van Henk Borgdorff, dat mij meer inzicht hierin geeft in combinatie met de gesprekken die ik hierover had met mijn docenten Emily Huurdeman en David Limaverde. De theorie die ik in dit artikel vind, sluit aan bij de manier hoe ik aan het werk wil gaan.

Leidende / primaire bronnen in het onderzoek: (educatief en inhoudelijk)

Levinas: Ook leidend in mijn visie en nog steeds voor mij actueel in deze fase van mijn studie. ‘De ander’ en zijn omschrijving van het begrip ‘genieten’ sluiten aan bij mijn werkwijze om de ‘Beschermjassen’ vorm te geven. De ander en zijn/haar waarde staan centraal in de ontmoeting en maakproces, het genieten is de persoonlijke beschermjas.

Hannah Arendt: haar tafel en manier van omgaan, de gelijkwaardigheid, met elkaar en jezelf: ‘De held zijn in je eigen verhaal’. Meer vind ik hierover in haar boek ‘Mens en Maatschappij’. En in ‘Kairos’ van Joke J. Hermsen.

Paulo Freire, en zijn ‘Pedagogie van de onderdrukten’ biedt voor mij nog meer verdieping op het thema gelijkwaardigheid en de dialoog aangaan, om jezelf en de ander te leren kennen en van elkaar te leren. In zijn boek meer verduidelijking over de ‘praxis’. Inspirerend hoe ik mij wil verhouden. ‘Het ongewisse aangaan in elke ontmoeting, niet wetende wat deze brengt en hoe het tapijt verder wordt geweven/vorm krijgt’.

Brene Brown, ‘De Kracht van Kwetsbaarheid’, als verdere aanvulling/verdieping van belang om mensen mee te krijgen, zal ik mij kwetsbaar opstellen. Dit boek geeft veel inzichten hierover, Brown heeft hier jarenlang onderzoek naar gedaan en wat het mensen brengt.

Kitlyn Tjin A Djie, grondlegger ‘Beschermjassen’. Ik ga haar nog vragen als extern expert, wordt vervolgd! Meer over haar en haar methode in het blog ‘Extern expert’ (in de maak).

‘Why our brains loves arts and crafts’ van

Minna Huotilainen, Mimmu Rankanen, Camilla Groth, Pirita Seitamaa-Hakkarainen and Maarit Mäkelä, gevonden bij de bronnen op ‘Project Campus’, in het uitpluizen van het bronnenoverzicht van dit artikel vond ik:

Reynolds, F. (2000) Managing depression through needlecraft creative activities: a qualitative study. The Arts in Psychotherapy, 27 (2), 107-114. 

Nog een bron over het kalmerende effect van werken met textiel/je handen:

https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2019/feb/23/the-calming-effects-of-sewing-can-help-people-express-and-calm-themselves?fbclid=IwAR1rUkTJNnh5OdjEgXR0Y7udfa4UB-UUtPx444_YfRJa0WbtgOWUv47QGTs

Joke J. Hermsen, ‘Kairos’ Een citaat uit dit boek, ‘Waar Chronos staat voor continuïteit, Betekent Kairos juist een tijdelijke onderbreking daarvan. Tijdens dat interval vergeten we als het ware de kloktijd en komen we in een andere tijdervaring terecht, die onverwachte inzichten voor ons in petto heeft’. Dit is precies wat er gebeurt als ik met anderen aan het patchwork werk! Net (14-2-2020) dit boek gekocht, zal nog een plek moeten krijgen in mijn positionering…

Minder leidende, maar nog wel interessante bronnen/mensen:

Clarice Gargard: meer over haar in mijn blog ‘De kunst van kwetsbaarheid’

Susan Sontag: Ilness as Metaphor, in dit essay geeft zij af op de oorlogstermen die metafoor zijn om te omschrijven hoe ziektes ‘bestreden’ moeten worden en hoe je het ‘gevecht’ moet aangaan. Sluit mooi aan bij Brene Brown hierover zegt en hoe ik het zelf heb beleefd, het is veel effectiever je situatie aan te gaan, hieraan over te geven er wat van te maken, in plaats van je te verzetten. Dit essay is uit de jaren 70, maar op veel gebieden nog erg actueel.

Chimamando Adichie Ngozi: in mijn blog ‘Kunst als food for thought’ haar tedtalk, ik blijf deze inspirerend vinden omdat het belang onderstreept van vormgeven van je eigen verhaal en de verantwoordelijkheid die we naar elkaar hebben om hier naar te luisteren.

Bronnen en inspiratie ten aanzien van het artistieke product, de praxis:

Joana Vasconcelos, in mijn blog ‘Breien in de wachtkamer’ ook informatie over haar en het werk Valkyrie Ran. Met name dat werk vind ik heel indrukwekkend, zowel qua vormgeving als de gedachte erachter. Onder andere omdat Valkyries verwijst naar een groep van ‘female supernaturalist powers’ uit de Noorse mythologie.

‘Valkyrie Ran is a 50 meter long textile installation created by the portogisiske textile artist Joana The installation, made of textiles from Kvadrat, meanders from the northern to the southern point of the museum, crossing the different levels in the building on its way. Vasconcelos attaches great importance to handicrafts and the creative process, and her Lisbon-based studio is staffed by 50 full-time specialists collaborating closely, each adding their specific field of expertise, on creating the monumental art installations. Old handicraft traditions, including crocheting, embroidery, and pearl decoration, form the pivotal point in a huge project where the collective expertise of the individual specialists produces a synergetic effect. (bron: https://en.aros.dk/visit-aros/the-collection/valkyrie-ran/) Meer over deze kunstenaar: http://www.joanavasconcelos.com/obras_en.aspx?s=VALKYRIES’

Tracey Emin en haar ‘Blankets’

Sheila Hicks

Tine Biermann en haar dagboek van stof, zie ‘Aan tafel!’

Mounira Al Solh, link leidt naar de expositie in het van Abbenmuseum die nu te zien is van haar.

 Patricia Kaersenhout en haar werk ‘Guess who is coming to dinner too’, zie ‘Beschermjasjes’